BAYRAMLAŞMA

Sirke Köyünün bayramlaşma geleneğini anlatmadan önce Bayram nedir,  ne zaman kutlanmaya başlandı, bayramlaşma   nasıl  yapılırdı? Kısaca tarihini anlatmak istedim.

Ramazan ve Kurban Bayramları  Uygurların  İslamiyeti   kabul etmesiyle kutlanmaya başlanmıştır. Her ne kadar bu bayramlar   İslamiyet  ile  birlikte tanışılmış  olsa da Uygurların kendi  kültür daireleri içerisinde yoğrulup  geleneksel  bir yapıya  dönüşmüş, Uygurların misafirperver  ruhu  ve sanat anlayışı  bu ritüele aksetmiştir.  Uygurlar, tarihi geçmişinden beri dostluk ve arkadaşlığı  önemseyen bir millettir.  Uygurlar arasında “Ayrilğanni böre yer” (Ayrılanı kurt kapar.), “İş ömlükte küç birlikte” (İş dostlukla güç birlikte), “Yalğuz atnin çeni çiqmas” (Yalnız atın tozu çıkmaz) gibi dostluğun, birlikteliğin önemini vurgulayan atasözleri bulunmaktadır. Uygurların bu tasavvuru  bayramlara da yansımıştır.  Ramazan ve Kurban Bayramları, beraberlik duygusunu güçlendirirken kişinin maddi durumuna bakmaksızın herkesin aynı bayram sevincini yaşamasını sağlar. Zenginin fakire yaptığı bayram ziyaretleri de her iki grup arasındaki münasebeti geliştirir.

Kurban gerek fert gerekse toplum açısından çeşitli yararlar taşıyan malî bir ibadettir. Kişi kurban kesmekle Allah'ın emrine boyun eğmiş ve kulluk bilincini koruduğunu canlı bir biçimde ortaya koymuş olur. Müminler her kurban kesiminde Hz. İbrâhim ile oğlu İsmâil'in Cenâb-ı Hakk'ın buyruğuna mutlak itaat konusunda verdikleri  başarılı sınavın hâtırasını tazelemiş ve kendilerinin de benzeri bir itaate hazır olduğunu simgesel davranışla göstermiş olmaktadır.

Ramazan Bayramı bir aylık bir oruç tutma döneminin sonunda kutlanan bir bayramdır. Ramazan ayı olarak tanımlanan bu döneme de çeşitli gelenekler eşlik etmektedir. Ramazan süresince aileler birbirlerini akşam yemeğine davet eder. Bu yemeklerde ramazana özgü yiyecekler, iftariyelikler ve tatlılardan oluşan zengin sofralar hazırlanır.

Anadolu’da, evde nişanlı kız varsa erkek tarafı mutlaka gelin kıza hediye olarak  bir koç gönderir. Koç   yazmalarla, süslenebildiği kadar süslenir. Boynuzlarına varlığa göre bilezikler veya alnının ortasına bir beşibirlik ya da altın takılır; bir tepsi baklava ve hediyelerle kız evine götürülür.  Götüren kişiye kız evinden münasip bir hediye verilir. Ayrıca, kız evi kurban etiyle mükellef bir sofra hazırlayarak erkek tarafını davet eder. Baklava tepsisini ise boş göndermez, bir tatlı ve diğer hediyelerle gönderir.  

İslam dininde Ramazan Bayramı ve Kurban  Bayramı  olmak üzere iki bayram bulunmaktadır. Kurban kesmenin tarihi Hz. Adem (a.s.) dönemine kadar uzanmaktadır.

Bayramın birinci günü, erkekler camide bayram namazı kılarlar. Bu namazda vaaz verilir ve bayramından öneminden, iyi insan olmanın erdeminden bahsedilir.

 SİRKE KÖYÜNDE BAYRAM VE BAYRAMLAŞMA

Arife   günü  tüm köy halkı ve misafirler ikindi namazından sonra Cami Hocası ile  topluca mezarlık ziyaretine giderler. Cami hocası ile beraber tüm ölmüşlerimiz için toplu dua yapılır. Daha sonra her aile kendi kabristanlarının başına giderek ziyaret  eder, mezarlarının bakımını yapar, üzerine toprak  atar  , dua  ederler  ve  herkes dağılır. Arife günü her evde saraylı denilen yağlı ekmek  ve   un  helvası yapılır.

Bayram   sabahı  namaz  vakti   erkekler  ve köyümüze dışarıdan gelen misafirler   camide toplanarak   bayram namazını kılarlar.  Bayram  namazından  sonra  camiden   ilk çıkan baş  tarafta durur  gelen bayramlaşır ve yanına geçer her gelen bayramlaşarak  yan yana bir  halka şeklini  oluştururlar . Camiden  son kişi çıkana kadar   BAYRAMLAŞMA  devam eder. Böylece herkes birbiriyle bayramlaşmış olur, çoluk çocuk herkes bayramlaşır, selamlaşır.

Her ailenin çocukları  arife   günü  yapılan saraylı ve helva çıkınını getirir.  Her  aileden gelen  çıkınlar  Cami  avlusunun  ortasındaki    dibek taşının üzerinde    açılır.   Yapılan un  helvası dan    ve saraylıdan  herkes  birer lokma yer . Her ailenin getirdiğinden  yenilir. Hem sohbet edip hem de  ikramlar  edilenleri  yedikten  sonra  gelen misafirleri   evlerine  davet ederler.   Misafirlerine     hem yemek ikram ederler  hem de  sohbet ederek kültürlerini geliştirirler . Böylece her daim  iletişim içinde olup bilgi alış verişi yaparlar. İlerleyen  saatlerde     köyün    çocukları  tarafından evlerinin  uygun olan yerlere  kurulan  salıncaklarda   sallanırlar .   Ayrıca  bir araya gelen çocuklar şarkı türkü söyleyerek eğlenirler.

Sonuç olarak geleneksel bayramlar emek, dostluk, mutluluk, esenlik, şefkat ve ahlak bayramıdır. Bayramları   layıkıyla geçirmeli ve vatanımıza faydalı birer fert olmalıyız. Bu bilinci taşıyan Sirke Köyünde  bayram geleneğimiz devam etmektedir.  Her bayram gurbette  olanlar  bayram için köylerine giderek, aynı heyecanı  yaşatarak sonraki nesillere örnek olmaya devam ediyorlar.

Yukarıdaki bilgileri bize aktaran büyüklerimize teşekkür eder ayrıca geleneğimizi yaşatmaya devam eden SİRKE KÖYÜ halkına teşekkür ediyoruz..

ARAŞTIRMAYI YAPANLAR          

AYFER YILDIRIM (ORAN)  -  FUAT ÖZKAN